Camİlerdekİ 500 Yıllık Bilgiye Batı Yeni Ulaştı

'İslam sanatı 500 yıl ileri'​

Saygın bilim dergisi Science'taki araştırmaya göre, İslam âlemindeki sanatçıların çinilerde kullandıkları geometrik desenlerin formülünü Batılı matematikçiler 500 yıl sonra keşfedebildi. Dergi, bu desenlere örnek olarak Bursa'daki Yeşil Cami'yi de verdi.

Camilerdeki 500 yıllık bilgiye Batı yeni ulaştı

ABD'li araştırmacılar, Batı'nın 30 yıl önce keşfettiği geometrik bir sistemin, İslam bilim adamları tarafından Bursa Yeşil Cami gibi pek çok cami ve medresede, 500 yıl önce kullanıldığını ortaya çıkardı.

ABD'deki Harvard Üniversitesi'nden Peter Lu ile Princeton Üniversitesi'nden Paul Steinhardt adlı araştırmacıların yaptığı çalışmaya göre İslam dünyasındaki sanatçıların çinilerinde kullandıkları geometri bilgisine, Batılı matematikçiler ancak 500 yıl sonra ulaşabildi. İki bilim adamı bu tezlerine örnek olaraksa, Bursa'da bulunan Yeşil Cami'deki çiniler ile İran, Irak Afganistan ve Özbekistan'daki yapıtları gösterdi.

DÜZENSİZ VE ARALIKLI...

Bilim dergisi "Science"da yayımlanan bu ilginç araştırmaya göre, önceleri İslam sanatçılarının çinilerdeki bu şekilleri sadece pergel ve cetvelle yaptıkları sanılıyordu. Ancak ABD'li iki bilim adamı, mercek altına aldıkları yapılarda "kuvasi kristal geometrisi" denilen ve düzensiz aralıklarla kendini tekrar eden bu sistemin kullanıldığını saptadı. Bu sistemi Batı'da ilk geliştirense, bundan yaklaşık 30 yıl kadar önce tanınmış İngiliz bilim adamı Roger Penrose oldu. Bu geometrik sistemde, 5 ve 10 kenarlı şekiller düzensiz ve çok büyük aralıklarla birbirini takip ediyor. Araştırmacılara göre, hayli karmaşık olan bu düzeni dev ölçekli düzlemlerde kullanmak ise çok büyük bir matematik bilgisi gerektiriyor. Ortadoğu ve Orta Asya'da bu çinilerin, cami ve medreselerde yapıldığının belirtildiği yazıda, bu geometrinin Batılı matematikçiler tarafından ancak 500 yıl sonra keşfedilebildiğine dikkat çekildi. Peter Lu, "Bu sistem, çok da önem vermediğimiz bir kültürün aslında sandığımızdan ne kadar ileri olduğunu gösteriyor" dedi.

Hangi geometrik şekilleri içeriyor?

Yeşil Cami'de de kullanılan "Kuvasi kristal geometrisi" ne göre, duvardaki her bir birimin içinde şu geometrik şekiller yer alıyor:

* 1 poligon (çokgen)

* 1 dekagen (ongen)

* 1 pentagon (beşgen)

* 1 lozanj (eşkenar dörtgen)

* 1 egzogen (altıgen)

* 1 üçgen