Depresyon her yaştan, her cinsiyetten her tür gelir ve eğitim düzeyinde, her meslekten her etnik kökenden insanlarda görülebilen; yüksek yaygınlık oranına sahip, yüksek oranda yeti yitimine neden olan, intihar oranı yüksek, yalnız hastaları değil, hastaların ailelerini ve toplumu da olumsuz etkileyen, yineleme olasılığı yüksek ve tedavi edilebilen bir bozukluk. Bir insanın yaşam boyu depresyona yakalanma olasılığının yüzde 15 civarında olduğu belirtiliyor. Depresyon kadınlarda erkeklerden iki kat daha fazla görülüyor.
Düşük gelir ve düşük eğitim düzeyindeki kişilerde bu soruna daha yüksek oranda rastlanıyor. İşsizlerde depresyon görülme oranının ise çalışanlara göre daha yüksek olduğu ve ekonomik krizilerin bu oranı artırdığı belirtiliyor. Depresyon 2004 yılında en fazla yeti yitimine neden olan hastalıklar sıralamasında üçüncü sıradayken, 2020 yılında ikinci, 2030 yılında ise birinci sırayı alacağı öngörülüyor.
Depresif kişilerin diğer insanlara zarar vermeyip, intihar girişimiyle ve tamamlanmış girişimlerle kendilerine zarar verdiklerine dikkat çekiliyor. Üsküdar Üniversitesi Feneryolu Polikliniği Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Orhan Doğan, intihar nedeniyle dünyada her gün 3 bin, her yıl ise 1 milyon kişinin yaşamını yitirdiğine dikkat çekiyor.
DEPRESYON RİSKİNİZİ TEST EDİN
Aşağıdaki sorular durumunuzun depresyonla ne kadar ilgili olduğunu belirlemeye yönelik olarak hazırlanmıştır. Bunlar bilimsel olarak kabul edilen belirtiler olmakla birlikte, psikiyatrik muayene yapılmadan tanı konamayacağı unutulmamalıdır. Aşağıdaki soruları doğru ve samimi olarak yanıtlayınız ve değerlendirmeyi okuyarak durumunuz hakkında bilgi sahibi olunuz.
1. Elemli, kederli, üzüntülü ( Karadeniz’de gemileri batmış gibi ) bir ruhsal durum içinde misiniz?
a) EVET b) HAYIR
2. Eskiden ilgilendiğiniz ve zevk aldığınız etkinliklere, dizilere, gezmeye vs. ilginizi kaybetmeniz ve zevk almamanız var mı?
a) EVET b) HAYIR
3. Dikkatinizde ve konsantrasyonunuzda azalma var mı?
a) EVET b) HAYIR
4. Enerjinizde, yorgunluğa ve hareket azalmasına yol açacak düzeyde azalma veya küçük bir hareketle kolayca yorulma var mı?
a) EVET b) HAYIR
5. Diyet yapmadan aşırı kilo kaybettiniz veya kilo aldınız mı?
a) EVET b) HAYIR
6. Normal durumunuza göre uykuya dalmakta güçlük, uyku bölünmesi, sabah erken uyanma veya aşırı uyumadan herhangi biri var mı?
a) EVET b) HAYIR
7. Başkalarının da gözlediği, fiziksel ve zihinsel olarak huzursuzluk veya yavaşlamanız var mı?
a) EVET b) HAYIR
8. Değersizlik, suçluluk, günahkarlık duygularınız var mı?
a) EVET b) HAYIR
9. Geleceğe yönelik olarak görüşleriniz karamsar ve kötümser mi?
a) Evet b) HAYIR
10. Kendinize güveniniz ve saygınızda azalma var mı?
a) EVET b) HAYIR
11. Küçük bir nedenle veya nedensiz olarak kolayca ağlar mısınız?
a) EVET b) HAYIR
12. Kendinize zarar verme, intihar niyet ve düşünceniz veya davranışınız var mı?
a) EVET b) HAYIR
13. Kişilerarası ilişkilerinizde azalma veya insanlardan uzaklaşma veya yalnızlığı tercih etme var mı?
a) EVET b) HAYIR
14. Yukarıdakilerden ‘evet’ olarak yanıtladığınız durumlar en az iki haftadır var mı?
a ) EVET b) HAYIR
15. Yukarıdakilerden ‘evet’ olarak yanıtladığınız durumlar günlük yaşamınızı, iş/okul ve toplumsal işlevlerinizi bozuyor mu?
a) EVET b) HAYIR
DEĞERLENDİRME
Depresyon riski
Birinci ve ikinci sorulardan en az birine ve 3.-13. sorulardan en çok üçüne ‘evet’ yanıtı verdinizse, depresif belirtileriniz var ve depresyon riski altındasınız demektir. Durumunuzun değerlendirilmesi gerekir.
Yüksek depresyon riski
Birinci ve ikinci sorulardan en az birine ve 3.-13. sorulardan en az dördüne ‘evet’ yanıtı verdinizse, depresif belirtileriniz ve belki de depresyonunuz vardır. Bu durum yüksek depresyon riski altında olduğunuz anlamına gelir. 14. ve 15. sorulara verilen yanıtlar da dikkate alınmalı ve durumunuz bir ruh hekimi tarafından mutlaka değerlendirilmelidir.
Dikkat depresyondasınız!
Birinci ve ikinci sorulardan en az birine, 3.-13. sorulardan en az dördü ile 14 ve 15. sorulara ‘evet’ yanıtı verdiyseniz depresyondasınız demektir. Mutlaka bir ruh hekimine başvurmanız ve tedavi olmanız gerekir. ( Evet yanıtı verdiğiniz durumlar bir yas reaksiyonuna bağlı olmamalıdır.)
Rahat olun
Birinci ve ikinci sorulardan ikisine de ‘evet’ yanıtı vermediyseniz, 3.-13. sorulardan en çok bir - ikisine veya daha azına ‘evet’ dediyseniz ( veya hiçbirine ‘evet’ yanıtı vermediyseniz) depresyon riskiniz yok denecek kadar az veya yoktur. Rahat olabilirsiniz. rahat olun
Düşük gelir ve düşük eğitim düzeyindeki kişilerde bu soruna daha yüksek oranda rastlanıyor. İşsizlerde depresyon görülme oranının ise çalışanlara göre daha yüksek olduğu ve ekonomik krizilerin bu oranı artırdığı belirtiliyor. Depresyon 2004 yılında en fazla yeti yitimine neden olan hastalıklar sıralamasında üçüncü sıradayken, 2020 yılında ikinci, 2030 yılında ise birinci sırayı alacağı öngörülüyor.
Depresif kişilerin diğer insanlara zarar vermeyip, intihar girişimiyle ve tamamlanmış girişimlerle kendilerine zarar verdiklerine dikkat çekiliyor. Üsküdar Üniversitesi Feneryolu Polikliniği Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Orhan Doğan, intihar nedeniyle dünyada her gün 3 bin, her yıl ise 1 milyon kişinin yaşamını yitirdiğine dikkat çekiyor.
DEPRESYON RİSKİNİZİ TEST EDİN
Aşağıdaki sorular durumunuzun depresyonla ne kadar ilgili olduğunu belirlemeye yönelik olarak hazırlanmıştır. Bunlar bilimsel olarak kabul edilen belirtiler olmakla birlikte, psikiyatrik muayene yapılmadan tanı konamayacağı unutulmamalıdır. Aşağıdaki soruları doğru ve samimi olarak yanıtlayınız ve değerlendirmeyi okuyarak durumunuz hakkında bilgi sahibi olunuz.
1. Elemli, kederli, üzüntülü ( Karadeniz’de gemileri batmış gibi ) bir ruhsal durum içinde misiniz?
a) EVET b) HAYIR
2. Eskiden ilgilendiğiniz ve zevk aldığınız etkinliklere, dizilere, gezmeye vs. ilginizi kaybetmeniz ve zevk almamanız var mı?
a) EVET b) HAYIR
3. Dikkatinizde ve konsantrasyonunuzda azalma var mı?
a) EVET b) HAYIR
4. Enerjinizde, yorgunluğa ve hareket azalmasına yol açacak düzeyde azalma veya küçük bir hareketle kolayca yorulma var mı?
a) EVET b) HAYIR
5. Diyet yapmadan aşırı kilo kaybettiniz veya kilo aldınız mı?
a) EVET b) HAYIR
6. Normal durumunuza göre uykuya dalmakta güçlük, uyku bölünmesi, sabah erken uyanma veya aşırı uyumadan herhangi biri var mı?
a) EVET b) HAYIR
7. Başkalarının da gözlediği, fiziksel ve zihinsel olarak huzursuzluk veya yavaşlamanız var mı?
a) EVET b) HAYIR
8. Değersizlik, suçluluk, günahkarlık duygularınız var mı?
a) EVET b) HAYIR
9. Geleceğe yönelik olarak görüşleriniz karamsar ve kötümser mi?
a) Evet b) HAYIR
10. Kendinize güveniniz ve saygınızda azalma var mı?
a) EVET b) HAYIR
11. Küçük bir nedenle veya nedensiz olarak kolayca ağlar mısınız?
a) EVET b) HAYIR
12. Kendinize zarar verme, intihar niyet ve düşünceniz veya davranışınız var mı?
a) EVET b) HAYIR
13. Kişilerarası ilişkilerinizde azalma veya insanlardan uzaklaşma veya yalnızlığı tercih etme var mı?
a) EVET b) HAYIR
14. Yukarıdakilerden ‘evet’ olarak yanıtladığınız durumlar en az iki haftadır var mı?
a ) EVET b) HAYIR
15. Yukarıdakilerden ‘evet’ olarak yanıtladığınız durumlar günlük yaşamınızı, iş/okul ve toplumsal işlevlerinizi bozuyor mu?
a) EVET b) HAYIR
DEĞERLENDİRME
Depresyon riski
Birinci ve ikinci sorulardan en az birine ve 3.-13. sorulardan en çok üçüne ‘evet’ yanıtı verdinizse, depresif belirtileriniz var ve depresyon riski altındasınız demektir. Durumunuzun değerlendirilmesi gerekir.
Yüksek depresyon riski
Birinci ve ikinci sorulardan en az birine ve 3.-13. sorulardan en az dördüne ‘evet’ yanıtı verdinizse, depresif belirtileriniz ve belki de depresyonunuz vardır. Bu durum yüksek depresyon riski altında olduğunuz anlamına gelir. 14. ve 15. sorulara verilen yanıtlar da dikkate alınmalı ve durumunuz bir ruh hekimi tarafından mutlaka değerlendirilmelidir.
Dikkat depresyondasınız!
Birinci ve ikinci sorulardan en az birine, 3.-13. sorulardan en az dördü ile 14 ve 15. sorulara ‘evet’ yanıtı verdiyseniz depresyondasınız demektir. Mutlaka bir ruh hekimine başvurmanız ve tedavi olmanız gerekir. ( Evet yanıtı verdiğiniz durumlar bir yas reaksiyonuna bağlı olmamalıdır.)
Rahat olun
Birinci ve ikinci sorulardan ikisine de ‘evet’ yanıtı vermediyseniz, 3.-13. sorulardan en çok bir - ikisine veya daha azına ‘evet’ dediyseniz ( veya hiçbirine ‘evet’ yanıtı vermediyseniz) depresyon riskiniz yok denecek kadar az veya yoktur. Rahat olabilirsiniz. rahat olun
