Genel Kaygı Bozukluğu

Özcan Köknel'in Ruh Sağlığı kitabından

GENEL KAYGI BOZUKLUGU​

​

Genel kaygı bozukluğu (Generalized anxiety divider) kaygı altında toplanan belirti, bulgu ve yakınmalarda yurv, k . ; düzeyi temel belirti, bulgu olarak bulunur.

Genel kaygı bozukluğunda ortaya çıkan belirti ve yakınmak::, sürekli kaygı düzeyi yüksek olan insanlarda, tehdit edici, tehlike yaratıcı bir çevrenin algılanması, duyumsanması sonucunda olur. Kişilik yapısının ve dış çevrenin, ortamın özellikten yüzen- gezen kaygının başka belirti ve yakınmalara bağlanmasını sağlar. Kaygı bozukluklarının ortaya çıkmasına yol açar. Gerçekte, kendini tehdit altında, tehlike içinde gören, yükleme, zorlanma (stres) yaratan bir ortamda yaşayan insanın alarm tepkisiyle, genel kaygı ve panik nöbetlerinde ortaya çıkan belirti ve yakınmalar arasında benzerlik olup, ancak şiddet bakımından farklar oldugu söylenebilir. Bu durumlarda, ortaya çıkan bitkisel sıntr sistemiyle ilgili belirtilerin hepsi, tehdit ve tehlike karşısında organizmayı korumak, savaşmak için sempatik sinir sisteminin kazandığı etkinliğin sonucudur. Ancak, bu grup içinde yer alan bozukluklarda, çoğu kez tehdit eden, tehlike yaratan çevre ve ortam hastanın bilişsel imgelemleri, tasarımları arasında bulunur.

Tanı: Durumluk kaygı düzeyinin yükselmesi, genel olarak, huzursuzluk, rahatsızlık, tedirginlik, sıkıntı, sıkışma yaratır. Çabuk kızma, öfkelenme, sabırsızlık, yerinde duramama, gerginlik, yüksek ses tonuyla titrek ve zor konuşma, dikkati çeken ilk belirtiler arasında yer alır.

Tanıda, genel kaygı bozukluğu ve panik bozukluğunun başka hastalıklarla birlikte bulunabileceği göz önünde tutulmalıdır.

Genel kaygı bozukluğunun ruhsal bulgularının ve belirti nin depresyonlarda bir yan belirti olarak görülen aşırı kayg:r>,r ayrılması gereklidir. Hastalık öncesi kişilik yapısının ve depresyon belirtilerinin değerlendirilmesi tanıyı kolaylaştırır.

Şizofrenide, şizoid kişilik yapısı, algı ve düşünce bozukluklarında ikili davranış ayırıcı tanıda yardımcı olur.

Genellikle birdenbire ortaya çıkan ölüm korkusu, sıkıntı, kalp bölgesinde sıkışma, sancı, kalp vurum sayısında artma gibi belirtiler, durumun miyokard enfarktüsüyle karışmasına yol açar. Hastadaki belirtilerin ve ruhsal durumun dikkatli ve doğru değerlendirilmesi, fizik muayene, laboratuvar incelemeleri ayırıcı tanıyı kolaylaştırır, öte yandan, genel kaygı bozukluğu, tiro- id salgısında artma, böbreküstü bezinin adrenalin salgısında artma yapan tümörler (feokramasitom); baş dönmesi, bulantı ve dengesizlikle ortaya çıkan Menier sendromuyla kanşır. Bu durumlarda da hastadaki belirtilerin ve ruhsal durumun dikkatli ve doğru değerlendirilmesi, fizik muayene, laboratuvar incelemeleri ayırıcı tanıyı kolaylaştırır.

Genel kaygı bozukluğu akut ya da kronik olarak görülebilir. Hastalık öncesi kişilik yapısı dengeli ve uyumluysa, benlik savunma düzenlerini iyi kullanabiliynrsa, karşılaşılan zorlarımalaT şiddetli ve yineleyici değilse, hastalığın gelişmesi ve tedaviye cevabı olumlu olur.

Genel kaygı, değişik eylem nesne, olay ve ortamda görülen aşırı endişe, kaygı durumu olup en az altı ay süreyle hemen hergün ortaya çıkar. Aşırı endişe ve kaygı durumunun denetimi zor, hatta olanaksız olduğundan kişide bu duruma bağlı olarak bitkinlik, halsizlik, yorgunluk, kas gerginliği, iştahsızlık, uyku* suzluk gibi fizyolojik; aşırı duyarlılık, tedirginlik, korku, dikkat, bellek, düşünce dağılması gibi ruhsal belirtiler, yakınmalar olur.

Aşırı endişe, kaygı durumu, kaygı bozukluğu altında toplanan klinik tablolara göre, biçim renk ve içerik kazanır. Panik atağı gösterenlerde, panik atağının gelme korkusu; sosyal fobisi olanlarda, insanlar arasında sıkılıp utanma korkusu; saplantılı, takıntılı olanlarda, aygaz tüpünün ya da elektrik düğmesinin açık kalması korkusu yer alır.

Genel olarakaşırı endişe ve kaygı ve buna bağlı belirtiler, bulgular günlük yaşantıyı,uyumu bozar.

Bunlara ek olarak bilişsel işlevlerde bozukluk olabilir. Dikkat azalır, düşünce akışı artar ya da azalır. Endişe, korku, tedirginlik durumunu anlatan düşünce içeriği görülür.

Bedensel belirtiler: Kan basıncının yükselmesi, kalp bölgesinde sıkışma, sancı gibi yakınmalar yanında kalp vurum sayısında artma, ekstrasistol (fazladan bir kalp vurumu) solunum güçlüğü, hava açlığı, terleme, titreme; kızarma, solma; ağız kuruluğu, bulantı, kuşuna; sık sık idrar etme; baş dönmesi, ellerde, ayaklarda karıncalanma, uyuşma; iştahsızlık, uykusuzluk, yorgunluk.

Bütün bu belirti ve bulgular tehlike karşısında kaçmaya ya rj„ savaşmaya hazırlanan bedensel ve ruhsal tepkiler olarak yorumlanabilir. Ancak, daha önce de belirttiğim gibi, genel kaygı bozukluğunda, insan kendi ruhsal yapısından ve yaşantısından kaynaklanan bu tehlikenin niteliğini ve niceliğini anlayamaz, bilemez, fark edemez, tanıyamaz. Bu özellik, genel kaygı bozukluğunun doğal korku tepkilerinden ayrılmasına yarar.

Son yıllarda, genel kaygı bozukluğu ile panik bozukluğunun birbirinden farklı olduğu görüşü ağırlık kazanmıştır.

Genel kaygı bozukluğunun ayırıcı tanısında, özel durumlarda ya da nesneler karşısında ortaya çıkan korkuya bağlı kaygı ile, saplantılı, takıntılı insanlarda görülen yüksek kaygı düzeyi unutulmamalıdır.

öte yandan, uyarıcı ya da yatıştırıcı madde bağımlılığı olanlarda, alkol kullananlarda; alkol bağımlılarında, antipsikotik ilaç kullananlarda görülen yüksek kaygı düzeyini de hatırdan çıkarmamalıdır.

kaygı bozukluğu nedir
genel kaygı bozukluğu nedir
genel kaygı bozukluğu hakkında bilgi