Haftanın Günlerinin Anlamları

Haftanın günlerinin kökeni, ne anlama geldiği ve Türkçe'deki karşılığını açıklıyor bu yazı. Belki bir çoğumuz biliyoruz ama bilmeyenler için gayet açıklayıcı bir anlatım.

Hafta (Farsça) - Türkçesi: Yedice
Farsça yedi 'heft' dir (veya hefte). Yedi günlük zaman dilimi de 'hafta' adını buradan alınmıştır.
Azerbaycan Türkçesinde hafta ile birlikte yeddice denmektedir. Azerbaycanda yedi yerine yeddi dendiği düşünülürse, biz de YEDİCE diyebiliriz.
Gün adlarını inceleyelim:

Pazartesi (Farsça+Türkçe) - Türkçesi: Başgün
Farsça bazar sözcüğüne, Türkçe ertesi ekinin gelmesiyle oluşmuştur. Yemekyerinden sonraki gün anlamına gelir.
İngilizcede Pazartesi günü "Monday" biçimindedir. Bu sözcük, "Moon Day" yani "Ay günü" demektir.
Eski Bulgarcada, Karayim, Karaçay-Balkar ve Kuman ve Türkmen dillerinde Pazartesi yerine BAŞGÜN denmektedir. Anlamı, "yedicenin ilk günü" biçimindedir.

Salı (İbranice, Arapça) - Türkçesi: Tozgün
İbranice ve Arapça üçüncü anlamındakki sülüs sözcüğünden gelmektedir.
İngilizcede Salı günü "Tuesday" biçimindedir. Bu sözcük, "Tiw's Day" yani "Mars'ın günü" (Roma Savaş Tanrısı) demektir.
Azerbaycan Türkleri, Salı yerine, TOZGÜN demektedir. Anlamı, "temizlik ve süslenme günü" biçimindedir.

Çarşamba (Farsça) - Türkçesi: Odgün
Farsça çahar: dört ve şanba: gün sözcüklerinin birleşmesinden oluşur. Dördüncü gün demektir.
İngilizcede Çarşamba günü "Wednesday" biçimindedir. Bu sözcük, "Woden's Day" yani "Odin'in günü" (İskandinav Baba Tanrı) demektir.
Azerbaycan Türkleri, Çarşamba yerine, ODGÜN demektedir. Anlamı, "ateş (od) ve ışık günü" biçimindedir.

Perşembe (Farsça) - Türkçesi: Ortagün
Farsça panç: beş ve şanba: gün sözcüklerinin birleşmesinden oluşur. Beşinci gün demektir.
İngilizcede Perşembe günü "Thursday" biçimindedir. Bu sözcük, "Thor's Day" yani "Thor'un günü" (İskandinav Yıldırım Tanrısı) demektir.
Eski Bulgarcada, Karayim, Karaçay-Balkar ve Kuman ve Türkmen dillerinde Perşembe yerine, ORTAGÜN demektedir. Anlamı, "yedi günün ortasındaki gün" biçimindedir.

Cuma (Arapça) - Türkçesi: Yeygün
Arapça cum'a toplanma demek. Yani Cuma toplanma günü demektir.
İngilizcede Cuma günü "Friday" biçimindedir. Bu sözcük, "Freyja's Day" yani "Freyja'nın günü" (İskandinav Aşk Tanrısı) demektir.
Eski Bulgarcada, Karayim, Karaçay-Balkar ve Kuman dillerinde Cuma yerine YEYGÜN denmektedir. Anlamı, "iyi ile kutsal gün" biçimindedir.

Cumartesi (Arapça+Türkçe) - Türkçesi: Elgün
Arapça cum'a sözcüğüne, Türkçe ertesi ekinin gelmesiyle oluşmuştur. Toplanmadan sonraki gün anlamına gelir.
İngilizcede Cumartesi günü "Saturday" biçimindedir. Bu sözcük, "Saturn's Day" yani "Satürn günü" demektir.
Azerbaycan Türkleri, Cumartesi yerine, ELGÜN demektedir. Anlamı, "halk ile akrabalar günü" biçimindedir.

Pazar (Farsça) - Türkçesi: Aragün
Farsça, ba: yemek ve zar: yer sözcüklerinin birleşmesinden oluşur. Yemekyeri demektir.
İngilizcede Pazar günü "Sunday" biçimindedir. Bu sözcük, "Sun Day" yani "Güneş günü" demektir.
Azerbaycan Türkleri ve eski Bulgarcada Pazar yerine ARAGÜN denmektedir. Anlamı, "iki yedice günün arası" biçimindedir.