Küçük Ünlü Uyumu

Küçük Ünlü Uyumu
Küçük Ünlü Uyumu Kuralı İki Yönlüdür:

1. Bir' kelimenin ilk hecesinde düz ünlü (a, e, ı, i) varsa sonraki hecelerde de düz ünlü bulunur'.
"kayıkçı, ısırmak, ılıklaşmak, seslenmek, yelek, bilek, çilek" sözcükleri küçük ünlü uyumuna uyar.

2. Bir kelimenin ilk hecesinde yuvarlak ünlü (o, ö, u, ü) varsa bunu izleyen ilk hecede dar' yuvarlak (u, ü) veya geniş düz (a, e) ünlü bulunur'.

"çocuk, odun, yorgunluk, yoklamak, yumurta, özlemek, güreşmek, sürmek" sözcükleri küçük ünlü uyumuna uyan sözcüklerdir

Küçük ünlü uyumuna aykırı bazı Türkçe kelimeler de vardır'.

"avuç, avurt, çamur, kabuk, kavuk, kavun, kavur-, kavuş-, savur-, yağmur" zamanla v^v değişikliğine uğramıştır

Küçük ünlü uyumuna aykırı kelimelere getirilen ekler, kelimenin son ünlüsüne uyar': kavun-u, konsolos-luğ-u, mümin-lik, müzik-çi, yağmur-luk

"-ki" aitlik eki yalnızca birkaç örnekte küçük ünlü uyumuna uyar': bugünkü, dünkü, öbürkü

 

Unutmamak gerekir ki, Türkiye Türkçesindeki kelimelerin ünlü düzenini, büyük ünlü ve küçük ünlü uyumlarıyla, birinci heceden sonra o, ö seslerinin bulunmaması kuralı birlikte belirler. Bu ünlü düzeni ve ilk heceyi izleyen ünlü türleri aşağıdaki tabloda görülmektedir: