Trabzon Hasırı Nedir?

Trabzon Hasırı Nedir?

Dünyada zırh örücülüğü olarak örnekleri görülen gümüş örücülüğü, ülkemizde “Trabzon işi” olarak bilinmektedir. Hasır Örgü tekniği Kafkaslar Bölgesinden 1900 yılı başlarında Trabzon’a getirilerek yaygınlaştırılan muhteşem bir sanattır. Rus İhtilali sırasında Kafkaslardan göç edenler sanatlarını Trabzon’da devam ettirmişlerdir. .Yaklaşık 30-35 mikron (0,3 mm.) kalınlığındaki altın ya da gümüş tellerin ilmek ilmek örülmesiyle icra edilen bu sanatın ürünleri, Trabzon’un Mersin köyünden yurdun hemen her yerine yayılmıştır. Elde edilen teli Trabzon yöresindeki Örücü Kadınlar, ucu üçgen biçiminde sivriltilmiş bir tür özel cımbız ile dokumaya başlarlar. 18-20 cm’ lik bir bileziğin örülme süresi yaklaşık 15 gün sürmektedir. Örülen metal örgüde kırılmalardan dolayı çıkan teller tek tek eğelenip kaynak ile birleştirilirler. İstenilen kalınlıkta, uzunlukta ve motiflerle yapılan bilezikler, kolyeler ve kemerler toka-kilit sistemleri yapılmak üzere atölyelere alınırlar. Standart model toka motifleri, çelik uçlu kalemlerle yapılır İlave model olan telkari motifli tokalar kemerlerde standarttır.



Kumaş gibi örülen ve istenilen uzunluklarda kesilerek çeşitli objelerin yapılabildiği bu sanatta düzgünlük en önemli detaydır. Bu nedenle çok örülerek elin alıştırılması gerekmektedir. Acemiliğin gümüş telde atıldığı, ustalığın altın telde hayat bulduğu bu sanatı, tasarımcılar geçmişin ışığında geleceğe aktarmaktadırlar. Birkaç sezondur altın modacıların baş tacı. Elbiselerden ayakkabılara, çantalardan aksesuarlara kadar her yerde altın rengi (dore) kullanılıyor. Üstelik bu yaz kalın bilezikler de çok gözde. Yani kalın bir bileziğiniz varsa, üstelik altın ya da doreyse bu, modaya son derece uygun bir aksesuara sahipsiniz anlamına geliyor. Hal böyle olunca genellikle düğünlerde gelinlere takılan Trabzon hasırı da altın çağını yaşıyor.

Trabzon hasırı geçen yıldan beri tescilli bir ürün. Yani Trabzon’dan başka bir yerde üretilmesi mümkün değil. Tamamen el işçiliğine dayanan hasır örücülüğünün sadece kadınlar tarafından yapıldı biliniyor. Trabzon’da ortalama 2 bin 500 örücü olduğu tahmin edilmekte. Yılda üç ton civarında hasır üretimi yapıldığı tespit edilmiş. Trabzon hasırının özellikleri; 22 ayar altından yapılan hasır bilezik yumuşak dokuludur. Üstüne su dökülse bile sızdırmaz. Kalitesine göre 300-500 yıl dayanır. Şu anda bilinen 100-150 yıllık hasır bilezikler olduğu biliniyor.